Tarık Akan (asıl ismi Tarık Tahsin Üregül), 1949 İstanbul doğumludur. Yıldız Teknik Üniversitesi, Makine Mühendisliği ve İstanbul Üniversitesi, Gazetecilik bölümü mezunudur. Sinemaya adımını atmadan evvel cankurtaranlık ve işportacılık gibi işler yapmıştır. 12 Eylül 1980 darbesinin hemen ardından 1981 başlarında, Almanya’da yaptığı bir konuşmasından dolayı tutuklanıp hapsedildi, iki buçuk ay içeride kaldı ve 31 Mart 1982’de beraat etti. Nâzım Hikmet anmasına katılmak, Barış Derneği’ne üye olmak suçlarından yargılandı bu davadan da 1987 yılında beraat etti.

• Tarık Akan, Anne Kafamda Bit Var (Can Yayınları, 2002) adlı kitabında darbe sürecinde içeride kaldığı süreci ve Yol (1982) filmi ile ilgili yaşanmışlıkları anlatmıştır.

• Tarık Akan, Aziz Nesin’in vefatından sonra Nesin Vakfı‘nın başkanlığını yaptı. Ayrıca Nazım Hikmet Vakfı‘nın kurucu üyelerinden ve vakfın yönetiminin en aktif üyelerindendi.

* Tarık Akan Sinema Oyunculuğuna İlk Adımını Atıyor

1970 yılında Ses Dergisi‘nin Sinema Artist Yarışması’nda birinci olur ve böylece Türkiye Sineması’na ilk adımını atar. Aynı yıl vizyona giren ”Kader Bağlayınca” adlı film ile oyunculuğu ilk defa deneyimler.

* Tarık Akan ve Apolitik Yönü Ağır Basan Filmleri

Bu filmler genellikle akşam kuşağında televizyon ekranlarında karşımıza çıkan türden filmlerdir. Özellikle Hababam Sınıfı, Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı (1975) adlı filmler bu gruptaki filmlere örnek gösterilebilir.

Melodramik yanı ağır basan romantik aşk filmleri de yine apolitik Tarık Akan filmlerine teşkil eder: Beyoğlu Güzeli (1971), Emine (1971), Tatlı Dillim (1972), Sev Kardeşim (1972), Yalanci Yarim (1973), Oh Olsun (1973), Mavi Bocuk (1974), Boşver Arkadaş (1974), Bizim Aile (1975), Ah Nerede(1975), Delisin(1975), Ateş Böceği(1975)…

* Tarık Akan’ın Birlikte Çalıştığı Yönetmenler

Tarık Akan, Türkiye Sineması’nın en iyi yönetmenleriyle çalışma fırsatı bulmuştur. Yılmaz Güney, bu yönetmenlerin doruk noktasıdır. Ertem Eğilmez de Tarık Akan’ın sinema yolculuğunda önemli kilometre taşlarından biridir. Bunların dışında şu yönetmenlerle set deneyimi yaşamıştır, Tarık Akan: Ömer Lutfi Akad, Atıf Yılmaz, Zeki Ökten, Şerif Gören, Erden Kıral, Ali Özgentürk, Memduh Ün, Halit Refiğ, Yavuz Özkan, Safa Önal, Yusuf Kurçenli, Muammer Özer, Başar Sabuncu, Tunç Başaran, Osman F. Seden, Taylan Biraderler, Yılmaz Erdoğan…

* Tarık Akan’ın Birlikte Çalıştığı Oyuncular

Kadın Oyuncular: Başta 4 yapraklı yonca ( Türkan Şoray, Fatma Girik, Filiz Akın, Hülya Koçyiğit), Adile Naşit, Müjde Ar, Necla Nazır, Hale Soygazi, Emel Sayın, Meral Orhansay, Gülşen Bubikoğlu, Oya Aydoğan, Perihan Savaş, Hülya Avşar, Mine Çayıroğlu, Ayşen Gruda, Zuhal Olcay, Nur Sürer, Zerrin Egeliler, Ağu Tuğba, Melike Demirağ, Zeliha Berksoy, Yaprak Özdemiroğlu, Neriman Köksal, Sevtap Parman, Nurseli İdiz, Serpil Çakmaklı, Füsun Demirel, Sevda Aktolga, Güler Ökten, Selma Güneli, Harika Avcı, Aliye Rona, Şahika Tekand, Demet Akbağ, Başak Köklükaya ,Tuba Ünsal, Ayşegül Aldinç, Pelin Batu…

Erkek Oyuncular: Kemal Sunal, Munir Özkul, Halit Akçatepe, Zeki Alasya, Metin Akpınar, Tuncay Akça, Halil Ergün, Cüneyt Arkın, İhsan Yüce, Hulusi Kentmen, Fikret Hakan, Yaman Okay, Şevket Altuğ, Erol Günaydın, Süleyman Turan, Ahmet Mekin, Erol Taş, Menderes Samancılar, Yavuzer Çetiinkaya, Savaş Dinçel, Eşref Kolçak, Ali Şen, Nuri Alço, Yılmaz Erdoğan, Berhan Şimşek, Cihan Ünal, Yadigar Ejder, Mehmet Ali Alabora, Metin Serezli, Cezmi Baskın, Rutkay Aziz, Okan Bayülgen, Savaş Ay, Kahraman Kıral…

* Tarık Akan Sineması’nın Gölgede Kalanları

Tarık Akan Türkiye Sineması’nda daha çok oyunculuğu ile bilinse de kısa bir dönem de olsa senaristlik ve yapımcılık da yapmıştır. İşte gölgede kalan o filmler:

• 1987 Çark (ilk senaryo deneyimi)
• 1988 Üçüncü Göz (İlk yapımcılık deneyimi)

* Tarık Akan ve Nazım Hikmet

Tarık Akan, 2009 yılında ”Karşıyaka Memleket” adlı filmde Nazım Hikmet’i canlandıracaktı lakin film maddi engellere takılıp proje aşamasını geçememiştir. Akan, filmin öyküsünü şöyle anlatmıştı: ”Nazım Hikmet’in Türkiye’den kaçıp Rusya’da vefat ettiği ana kadar sürgünde geçen yıllarını anlatacağız. Çekimler Rusya, Azerbaycan, Çekoslovakya, Bulgaristan ve Küba’da yapılacak. Filmin bütçesi 4 milyon dolar. Senaryo bitti, kast belli oldu, her şey hazır. Bulgaristan ve Küba’daki çekimler için destek sağladık ancak Türkiye’de daha sponsor bulamadık.” (Hürriyet, 21 Nisan 2009, http://www.hurriyet.com.tr/makyaj-oldu-sira-filmde-11472538 )

* Tarık Akan ve Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülleri

Oyunculuk kariyerinin henüz başlarında iken ”Suçlu” filmindeki ”Hakan” rolü ile 1973 Altın Portakal Film Festivali’nde en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanır. Bu ödülü daha sonra 6 kez daha kazanır. Bu filmler kronolojik olarak şöyledir:

• 1978 ”Maden” filminde ”Nurettin” rolü ile,
• 1979 ”Sürü” filminde ”Şivan” ve ”Adak” filminde ”Mümin” rolleriyle 2 filmle birden,
• 1984 ”Pehlivan” filminde ”Bilal” rolü ile
• 1988 ”Üçüncü Göz” filminde ”Tunç” rolü ile
• 1990 ”Karartma Geceleri” filminde Mustafa Ünal rolü ile
• 2003 ”Gülüm” filminde Ali rolü ile

* Tarık Akan ve Uluslarası Başarıları

Tarık Akan, Türkiye Sineması’nda gösterdiği başarıyla uluslararası arenada da adından sıkça bahsettirmiştir.

Cannes ve Berlin gibi Avrupa Sinema’nın en iyi filmlerinin ve en iyi oyuncularının boy gösterdiği platformlarda oyunculuğuyla arzı endam etmiştir. En iyi erkek oyuncu dalında Yol (1982) filminde ”Seyit Ali” rolüyle Cannes Film Festivalinde Altın Palmiye için adaylık elde etmiş, Berlin film festivalinde ise Pehlivan (1984) filminde Bilal rolüyle Altın Ayı mansiyon ödülünü kazanmıştır.

1977 İtalyan yapımı Cani filminde ve 1989 Tunus yapımı Layla filmlerinde yabancı yönetmen ve oyuncularla çalışma fırsatı bulmuştur.

…..

Şimdi de listefilm ahalisinin en sevdiği köşeye geliyoruz. Tarık Akan sinemasının televizyon ekranlarında pek nadir yayınlanmış filmlerinden oluşan ve şu anda İnternet de eşi benzeri bulunmayan özenle seçilmiş bir film seçkisi hazırladık. Medyanın bazen görmezden geldiği bu filmleri sizlere sunmamızın en büyük nedeni aydın ve muhalif duruşunu her daim koruyan bir Tarık Akan portresi çizmektir. İşte karşınız Tarık Akan ve Politik Yönü Ağır Basan Filmleri listemiz:

Tarık Akan Filmleri

 

21. Demiryol – 1980 – IMDb: 5.0

Yönetmen: Yavuz Özkan

Bülent (Tarık Akan), Demiryolu inşaatında çalışan bir işçidir ve işçi arkadaşlarıyla greve giderler. Demiryol grevini anlatan bu film ile birlikte Ömer Kavur’un Yusuf ile Kenan ve Yavuz Pağda’nın Yolcular filmi 16. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde sansüre uğramış bu olay karşısında yapımcılar filmlerini çekince uzun metraj film yarışması yapılmamıştır. 2011 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “Altın Portakal’ın Geç Gelen Ödülleri” ismiyle sansür 30 yılı aşkın bir süre sonra aşılabilmiştir.

20. Su da Yanar – 1987 – IMDb: 5.5

Yönetmen: Ali Özgentürk

Genç ve idealist bir yönetmen (Tarık Akan), Siyasi bölünmelerin ve kutuplaşmanın had safhada olduğu bir dönemde Nazım Hikmet üzerine bir film senaryosu yazmaktadır. Filmi kafasında sürekli çekmektedir. Lakin yönetmenimizin hala film hakkında ve özel yaşamında çıkmazları vardır.

19. Yağmur Kaçakları – 1987 – IMDb: 5.9

Yönetmen: Yavuz Özkan

İdam mahkumu bir adam(Tarık Akan), hapishaneden kaçar. Başka bir ülkeye sığınmacı olarak gider. Sığındığı ülkede intiharın eşiğinde bir kadınla tanışır . Aşık olurlar birbirlerine ama aksilikler peşlerini bırakmaz.

18. Mektup – 1997 – IMDb: 6.0

Yönetmen: Ali Özgentürk

Ragıp (Tarık Akan), küçük yaşlarından itibaren annesiyle Amerika’da yaşamış ve burada başarılı ve statü sahibi mühendis olmuştur. Yaşı ilerleyince yurda dönüş yapar ve geçmişinin peşinde bir yolculuğa düşer.

17. Ses – 1986 – IMDb: 6.0

Yönetmen: Zeki Ökten

Adem (Tarık Akan), 12 Eylül Darbe döneminde gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kalmıştır. Salıverildikten sonra bir sahil kasabası giden Adem, içerdeyken yaşadığı şeylerin etkisinden sıyrılmakta güçlük çekmektedir ama Serap (Nur Sürer) ile tanışıp yakınlaşır. Bir gün duyduğu bir ses olayların akışını değiştirir.

16. Yolcu – 1994 – IMDb: 6.0

Yönetmen: Basar Sabuncu

Nazım Hikmet’in 1941 yılında kaleme aldığı aynı adlı tiyatro oyunundan sinemaya uyarlanmıştır, Yolcu Kurtuluş Savaşı’nın yoğun olarak yaşandığı 1921 kışı… Devrilen telgraf direği sonrası dış dünya ile bağları kopan tren istasyonu… Maakasçı (Tarık Akan), İstasyon Şefi (Halil Ergün), İstasyon Şefinin Karısı (Müjde Ar) ve arasındaki bağ/bağsızlık yurdun bir aynası gibidir. Ta ki Atlı (Berhan Şimşek) gelinceye dek.

15. Eylül Fırtınası – 2000 – IMDb: 6.0

Yönetmen: Atıf Yilmaz

Eylül Fırtınası filmi, Habib Bektaş’ın Gölge Kokusu adlı kitabından uyarlanmıştır. 12 Eylül Darbesi’nin hemen ertesi. Darbenin sol cenahtaki bir aileye etkileri Bozcaada’da yaşayan Hüseyin Efe (Tarık Akan), kızı ve damadı politik tecritteyken torunu Metin’le durumun üstesinden gelme çabasındadırlar.

14. Sîyabend û Xecê – 1993 – IMDb: 6.2

Yönetmen: Şahin Gök

Sîyabend û Xecê, Türkiye Sinemasının Kürtçe düblajlı ilk filmidir.Aynı isimli Kürt destanından sinemaya uyarlanmıştır. Film çekildiği dönemde “sakıncalı” görülmüştür ve gösterimleri engellenmiştir. Siyabend (Tarık Akan) ile Xece (Mine Çayıroğlu) arasındaki imkansız aşk konu edinir.

13. Çözülmeler – 1994 – IMDb: 6.3

Yönetmen: Yusuf Kurçenli

Uğur (Tarık Akan) kardeşini politize etmiş ve bu sebeple kardeşinin idam edilmesine giden yolda kendisini suçlamaktadır.12 Eylül öncesi arkadaş grubundan Nihal (Nurseli İdiz) kocası siyasal bir suç nedeniyle hapistedir. Uğur ile Nihal’in karşılıklı sorunları onları birbirlerine sığındırır. Bu sığınma gitgide tutkulu bir aşkı dönüşür. İlişkinin önünde toplum baskısına bir de Nihal’in kocasının hapisten çıkması eklenince işler içinden çıkılmaz bir hal alır.

12. Çark – 1987 – IMDb: 6.0

Yönetmen: Muzaffer Hiçdurmaz

Rauf (Tarık Akan) ve üç kafadar arkadaşının sırasıyla cam fabrikası, tersane ve deri atölyesindeki iş ve işçilik deneyimleri her durumda patron aleyhinde sürmeye devam edince kafadarlar çareyi grevde bulurlar.

11. Vizontele Tuuba – 2004 – IMDb: 6.5

Yönetmen: Yılmaz Erdogan

Güner Sernikli (Tarık Akan), 1980 Darbe döneminde kütüphanesi olmayan bir Doğu kasabasına sürgün edilen bir kütüphane memurudur. Fikirlerinden ödün vermediği için meslek hayatı sürgünlerle geçmiştir. Eşi bu durumdan mustariptir lakin kötürüm olan kızı hayattan zevk almanın yollarını bulmuştur. Sağ sol çatışmasının yoğun olduğu bir süreçte okumayla ilgisi olmayan bir kasabaya önce bir kütüphane yapar ardında gazete ilanıyla kütüphaneye kitap toplar. Şimdi asıl mesele kasabalının okuma yazma bilmeyen çoğunluğuna okuma yazma öğretmek ve görece eğitimli kutuplaşmış gençleri bir arada yaşamaya ikna etmektir. Tam işler yoluna gidiyorken 12 Eylül Darbesi ansızın çıkagelir.

10. Kanal – 1979 – IMDb: 6.5

Yönetmen: Erden Kıral

Osmaniye’nin Kadirli İlçesi Kaymakamı Mehmet Can’ın döneminde yaşanılmış olayları senaryolaştırılarak film eleştirilmiştir. Kaymakam (Tarık Akan), yeni atandığı ilçede göreve başlar. Sermayedarlar ilk günden itibaren Kaymakam’ı çepe çevrelemişlerdir. Bölgede baş gösteren sıtma salgını üzerine kentten gönderilen Doktor (Meral Orhonsay) sermayedarların su kanallarını dinamitlenmesini sıtmaya neden olduğunu tespit etmiştir. Doktorun yardımıyla gerçeği gören Kaymakam, sermayedarlar ile mücadeleye girişir.

9. Adak – 1979 – IMDb: 6.9

Yönetmen: Atıf Yılmaz

1962-64 yılları arasında Erzincan’da yaşanmış trajik bir olay senaryolaştırmıştır. Müslüm (Tarık Akan), suçlu olmadığı halde atılan dindar bir adamdır. Haksızlık tespit edilirse ilk doğacak çocuğunu kurban olarak adakta bulunur. Haksızlık ortaya çıkıp Müslüm serbest bırakıldıktan sonra çocuğu doğar. Müslüm adağını yerine getirecek midir?

8. Berdel – 1990 – IMDb: 7.0

Yönetmen: Atıf Yılmaz

Ömer’in peşin sıra kız çocuğu olur. Karısı ona erkek çocuk veremeyince kuma getirme kararı alır. Başlık parasını denkleştiremeyecek durumda olan Ömer, henüz 15 yaşında olan kızını kumasının yaşlı babasına vermesi gerekmektedir.

7. Bir Avuç Cennet – 1985 – IMDb: 7.3

Yönetmen: Muammer Özer

İç göç üzerine yapılmış bir film. Kamil (Tarık Akan) ve Emine (Hale Soygazi) iki çocuklarıyla daha iyi yaşam koşulları umarak İstanbul’a akrabalarının yanına göç ederler ama uzun zamandır iletişimlerini kopardıkları akrabalarına ulaşamayınca yersiz yurtsuz kalırlar. Ev kiralayacak bir paraları da olmadığı için kullanılmayan hurda haldeki bir otobüsü kendilerine ait bir ev haline getirirlerken otobüsün çevresindeki araziyi de ekip biçerler. Lakin çevredekilerce şikayet edilince polisle karşı karşıya geleceklerdir.

6. Karartma Geceleri – 1990 – IMDb: 7.4

Yönetmen: Yusuf Kurçenli

Rıfat Ilgaz’ın aynı adlı otobiyografik romanından beyazperdeye uyarlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı dönemi, 1940’lı yıllar… Mustafa Ünal (Tarık Akan), öğretmendir. Yazdığı şiir kitabı sakıncalı bulununca işkence korkusuyla kaçak göçek yaşamaya başlar. Olağanca çabasına rağmen kaçınılmaz sonla yüzleşmemek için elinden geleni yapacaktır ama bunda başarılı olabilecek midir?

5. Umut Dünyası – 1973 – IMDb: 7.6

Yönetmen: Safa Önal

Ahmet (Tarık Akan), küçücük bir matbaada ustadır. Gurbetçi kervanının akın akın Almanya’ya hücum ettiği bir dönemde Avustralya’da işçi olarak gitmek için dişinden tırnağından eksilterek para biriktirmektedir. Öksüz bir kadın olan Zeynep (Necla Nazır) ile zorunlu bir sebeple karşılaşınca planlar iki kişilik yapılmaya başlanır. Ta ki o malum olay başlarına gelinceye dek!

4. Maden – 1978 – IMDb: 7.6

Yönetmen: Yavuz Özkan

Nurettin (Tarık Akan), Zonguldak’ta madende iş güvenliğinden yoksun bir şekilde çalışan madencilerden biridir. Örgütlenme bilincine madende iş arkadaşlarını feci bir şekilde kaybettikten sonra geç de olsa ulaşan madenciler birlik ve dayanışmanın önemi kavrayacaklardır.

3. Yol – 1982 – IMDb: 8.2

Yönetmen: Şerif Gören, Yılmaz Güney

Türkiye Sinemasının ve Kürt Sineması’nın en nadide örneği. 1982 Altın Palmiye en iyi film ödülü sahibi. İlk ismi ”Bayram” olan bu film yarı açık ceza evinde izne çıkan 11 mahkumun farklı şehirlerde geçen ve Türkiye’nin birbirinden farklı sorunlarına dem vuracak bir senaryosu vardı. Sonrasında çeşitli aksilikler ve zorunlu sebeplerden ötürü filmde yer alan mahkum sayısı düşürüldü. Yol filmi, 1980 Askeri darbesi sırasında sıkıyönetim bölgelerinde siyasi zorluklarla çekilmiş ve Tarık Akan tarafından yurt dışına kaçırılmıştır. (Tarık Akan’ın 2002 yılında kaleme aldığı Anne Kafamda Bit Var ve yine Soner Yalçın’ın hazırladığı Yol filminin başrol oyuncu Tarık Akan ile yapılan ”Altın Palmiyeli Yol – Oradaydım” Belgeseli konu ile ilgili detaylı bilgilere ulaşılabilecek kaynaklardır.) Seyit Ali (Tarık Akan)’ın bu Yol’culuktaki amacı kendisine ve töresine ihanet eden karısı Ziné’yi öldürmek ve törenin gereğini yerine getirmektir. Seyit Ali bu Yol’da Ziné’ye kıyabilecek mıdır?

2. Sürü – 1979 – IMDb: 8.3

Yönetmen: Zeki Ökten

Halilanlar ile Veysikanlar kan davalıdır. Aileler arasındaki kan davasına bir son vermek için Halilanlar’dan Şivan (Tarık Akan) ile Veysikanlar’dan Berivan (Melike Demirağ) nikahlanmıştır. Çiftin çocukları doğmadan ölmektedir. Halilanların reisi Hamo (Tuncel Kurtiz), gelini Berivan’dan bu nedenle nefret etmektedir. Berivan’ın Halilanlar’dan olmasının ailesine uğursuzluk getirdiğine inanmakta ve her musibeti zavallı kadına yıkmaktadır. Ekonomik olarak zora giren Halilanlar tek çareyi koyunlarını Ankara’ya götürüp satmakta bulurlar. Şivan’ın ise bu yolculuktaki amacı karısı Berivan’ı tedavi ettirebilmektir. Böylece koyun sürüsüyle beraber yük trenine binip Ankara’ya doğru yola çıkarlar.

1. Canım Kardeşim – 1973 – IMDb: 8.8

Yönetmen: Ertem Eğilmez

Murat (Tarık Akan), kardeşi Kahraman (Kahraman Kıral) ve sadık dostu Halit (Halit Akçatepe) ile birlikte bir gecekondu gettosunda yaşamaktadır. Sefalet içerisinde ama görece mesut bir hayat yaşayan bu küçük dünyanın koca yürekli insanlarının önüne baş edemeyecekleri bir engel çıkar. Küçük kardeş Kahraman kanserdir. Kahraman’ı son günlerinde daha mutlu olmasını isteyen Murat ile Halit onun bunca yoksunluk içerisindeyken son isteğini yerine getirebilecekler midir?

Etiket: Tarık Akan Filmleri, Politik Tarık Akan Filmleri, Siyasi Tarık Akan Filmleri, En İyi Tarık Akan Filmleri, Unutulmaz Tarık Akan Filmleri